حجم روابط تجاری دو کشور در سالهای اخیر پس از پشت سر گذاشتن تنش های داخلی ، رشد فزاینده‌ای داشته و با توجه به موقعیت ژئوپلتیک دو کشور، آن را مبدل به مهمترین بازار صادراتی ایران در شاخه های گوناگون کرده است. فرصت حضور ایران در عراق موقعیت بی نظیری است که متاسفانه با فراز و نشیب های بسیاری روبروست.

مشکلاتی چون قیمت تمام شده بالا و افت کیفیت کالای ایرانی در مقایسه با رقبای دیگر عنقریب باعث خواهد شد که رقبایی چون ترکیه، عربستان، اردن و چین  این بازار بزرگ را از کف ایران بربایند.

شعبان فروتن نایب رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق ضعف دیپلماسی تجاری در عراق را از مهمترین موانع پیش روی تجارت با عراق دانست و گفت: مشکلات تجارت با عراق گذشته از رقابتی نبودن کالای ایرانی، ضعف دیپلماسی تجاری ماست. حجم عمده ای از با  تجارت با عراق کماکان سنتی است حال آنکه امروزه تجارت زیر شاخه ای از روابط سیاسی کشورهاست.

فروتن افزود:  نتیجه ضعف در دیپلماسی تجاری دو کشور، حضور موفق تر رقبا و از دست رفتن بازار برای تجار ایرانی است. مبحث توسعه روابط اقتصادی و تجاری ایران با عراق در حد شعار باقی می ماند و عملا اتفاق خاصی را شاهد نیستیم.

 وی با تاکید بر نقش وزارت امور خارجه در تسهیل روابط اقتصادی ایران و عراق اذعان داشت: راهکار رفع مشکلات و موانع موجود در تجارت با عراق  تنها به دست فعالان اقتصادی نیست؛ ضروری است که ساختار سیاسی و دیپلماتیک کشور همراهی بیشتری در این زمینه از خود نشان بدهند.

 نایب رئیس اتاق مشترک ایران و عراق گفت: رقبای ایران با حضور قوی دولت هایشان توانسته اند کم کم سهم بیشتری از بازار عراق را بدست بیاورند. در غالب مواقع شاهد همراهی هیات های تجاری و فعالان اقتصادی به همراه هیات های سیاسی کشورهای رقیب همچون ترکیه هستیم و نتیجه این حمایت ها حضور پررنگ تر و قوی تر آنها در عراق است.

 شعبان فروتن گفت: رایزنان بازرگانی ما در عراق ضعیف عمل می کنند و بسیاری از مشکلات حوزه عراق بسته به حضور رایزنان بازرگانی است.

وی افزود: عراق ظرفيت‌هاي بالايي براي سرمايه‌گذاري و ارتباط تجاري دارد. متاسفانه در عراق تصمیمات لحظه ای مشکلات زیادی برای تجارت دوجانبه ایجاد می کند. راهکار حل این معضل تاسیس کنسولگری عراق در شهرهای مرزی و نیز توسعه دفاتر رایزنی بازرگانی است. اطلاع رسانی به موقع یکی از عواملی است که می تواند مشکلات تجار را در برخورد با عوض شدن لحظه ای قوانین تجاری در عراق کاهش دهد.

نایب رئیس اتاق مشترک ایران و عراق موانع گمرکی را از دیگر مشکلات تجارت دوجانبه خواند و گفت: پیرو همان قوانین خلق الساعه، معین نبودن تعرفه تعرفه گمرک در مرزهاي ايران با عراق در کردستان، جنوب و ايلام متفاوت است. اين از موارد نارضايتي و ایجاد مشکل است که بايد برطرف شود. این بی برنامگی ها ضربه بزرگی به تجار و فعالان اقتصادی ما وارد می کند به نحوی که دیگر انگیزه ای برای کار در حوزه عراق برای آنها باقی نمی ماند.

وی چشم انداز روابط تجاری ایران و عراق را با ادامه روند فعلی چندان رضایت بخش ندانست و  گفت: گرچه فرصت برای حضور ایران در عراق فراهم است اما مشکلات یاد شده انگیزه و رغبت کار در عراق را از بازرگانان ایرانی سلب می کند. می بایست دولت در سطح دیپلماتیک وارد عمل شده و اصلی ترین موانع تجاری بین دو کشور را حل کند. با ادامه شرایط فعلی دیری نمی پاید که کشورهایی چون اردن، عربستان، ترکیه و چین  ایران را در بازار عراق کنار بزنند.